1998/2
Tijdens het LPO V (Landelijk Pastoraal Overleg), gewijd aan het thema 'Evangelisatie in een klimaat van dialoog', was 'gemeenschap' een van de invalshoeken. De lezing die Ernest Henau over dit onderwerp hield, vindt u in dit nummer afgedrukt. Zijn betoog bestaat uit drie delen. In het eerste deel bespreekt hij de huidige situatie van de kerk, alsmede de inadequate reacties die deze situatie oproept. In het tweede deel gaat de auteur in op het eigene van het christelijke geloof en op de gevolgen die dit heeft voor de empirische gestalte van de kerk. Aansluitend daarbij stelt hij de vraag naar de voorwaarden waaronder een 'communicatief geloofsmilieu' of 'geloofsgemeenschap' tot stand kan komen. Het derde deel bevat enkele slotbeschouwingen.
In het tweede artikel plaatst mw. Hans Alma kritische kanttekeningen bij het gangbare ontwikkelingsdenken in de psychologie. Ook bij het denken over geloofsontwikkeling wordt ontwikkeling meestal opgevat als beweging, volgens verschillende stadia die een vaste volgorde kennen, in de richting van een voorgegeven doel. De auteur schetst een theoretisch alternatief dat meer rekening houdt met de variatie in individuele levenslooptrajecten en met de culturele bepaaldheid van de gehanteerde criteria om van ontwikkeling te kunnen spreken. Enkele implicaties van dit theoretische perspectief voor het denken over geloofsontwikkeling worden besproken.
Visitatie is in protestantse kerken het instituut waarin de kerk of het kerkverband omziet naar de plaatselijke gemeente. Dat gebeurt in de vorm van een bezoek vanuit de classis aan een gemeente, veelal eens in de vier of vijf jaar. In dit artikel gaat Jan Hendriks in op de vraag hoe een visitatie zó vorm kan krijgen dat zij de opbouw van de gemeente dient. Daarbij gaat hij achtereenvolgens in op drie deelvragen: wat is opbouw van de gemeente; hoe kan de visitatie daaraan een bijdrage leveren; welke vorm zou het bezoek concreet kunnen krijgen? Hij eindigt met een pleidooi om de visitatie te intensiveren.
In plaats van de gebruikelijke literatuurberichten ditmaal twee uitgebreide boekbesprekingen. Maarten den Dulk bespreekt het boek van A. Houtepen (God een open vraag), waarin deze ons aanmoedigt om het met een goed geweten over God te hebben, zonder daarbij uit intellectuele bezorgdheid de bekende aanhalingstekens ('God') aan te brengen. Jan Visser bespreekt het boek van A. Verheule (Angst en bevrijding), bestemd voor mensen die hun eigen angsten willen verstaan en vooral voor pastorale werkers die anderen in hun angst willen helpen.
Ernest Henau, Kerk-zijn in een gedifferentieerde samenleving. Over geloof, gemeenschapsvorming en individualisering (105)
Hans Alma, (Geloofs)ontwikkeling in levensloopperspectief (122)
Jan Hendriks, Visitatie: geleidingsmiddel voor gemeenteopbouw (140)
Maarten den Dulk, Over A. Houtepen, ‘God een open vraag’. Theologische perspectieven in een tijd van agnosme. Boekbespreking (159)
Jan Visser, Angst en bevrijding. Bespreking van Anthonie F. Verheule, Angst en bevrijding. Theologisch en psychologisch handboek voor pastorale werkers (170)