Editieredactie: Theo van Leeuwen

INLEIDING | Theo van Leeuwen
Veelkleurig leren
Leren in diversiteit in Klinische Pastorale Vorming

Dat onze samenleving in religieus en levensbeschouwelijk opzicht in hoog tempo is veranderd is inmiddels een bekend gegeven. Deze verandering vormt een specifieke uitdaging voor mensen werkzaam in professionele zorg- en begeleidingspraktijken op het gebied van levensbeschouwing en zingeving, als ook in het onderwijs.

U kunt het hele inleidende artikel lezen door te klikken op inleiding

TIPS BIJ HET THEMA

Niet in het papieren nummer maar wel op de website: een document met allerlei tips om verder met dit themanummer aan de gang te gaan.

PRAKTIJK | Kirsten Wuijster
Ontmaskerd … maar een wereld gewonnen

Toen ik aan de KPV-training begon, was ik ruim acht jaar verbonden aan de protestantse gemeente in Eindhoven, in een voltijds aanstelling. Ik voelde een behoefte aan verdieping in mijn werk. Verdieping in de pastorale gespreksvoering, maar ook verdieping in ‘waarom-doe-ik-wat-ik-doe-zoals-ik-het-doe?’

PRAKTIJK | Edward van ’t Slot
Prettig gestoord in de KPV

Het is nu drie jaar geleden dat ik aan de Protestantse Theologische Universiteit begon als seminariedocent (zoals het toen nog heette). Mijn nieuwe werkgever vindt het voor docenten in sommige vakgebieden noodzakelijk dat ze de Klinische Pastorale Vorming hebben afgerond. Volkomen terecht, wat mij betreft. Ik zou het vele anderen ook best gunnen.

[INTERVIEW | Theo van Leeuwen
‘Hier wordt de diversiteit geleefd’
KPV-ervaringen van oud-trainees

Het is op een zonnige vrijdagmiddag en we zijn in het gebouw van de uitgever van dit blad. Rond de tafel zitten vier oud-trainees – later spreek ik nog een vijfde – die minder dan vier jaar geleden allemaal de Klinische Pastorale Vorming hebben gedaan. Dit artikel vormt de weerslag van hun ervaringen met diversiteit tijdens de training en besluit met enkele reflecties op het gesprek.

REFLECTIE | Hennie Kievit & Trudy Struijs
Krachtig leren omgaan met diversiteit

Diversiteit is voluit een thema in de Klinische Pastorale Vorming. Een van de plekken in de KPV-training om gerichter en misschien ook meer met diversiteit te werken is het ‘vrij groepsgesprek’. Door naast de KPV-training ook de methodische wijze van werken binnen de Themagecentreerde Interactie (TGI) te leggen, komen er nieuwe handelingsperspectieven voor trainers en deelnemers in zicht.

REFLECTIE | Wim Smeets & Anneke de Vries
Religieuze ontwikkeling in de Klinische Pastorale Vorming

In dit artikel gaan we na hoe het onderdeel ‘religieuze ontwikkeling’ – een van de tien in de training Klinische Pastorale Vorming te Nijmegen – gestalte krijgt, nu de samenstelling van groepen ingrijpend gewijzigd is op het vlak van de levensbeschouwelijke achtergrond van de deelnemers.

IN BEELD | René Rosmolen
Zwarte vlucht

Beeldmeditatie

ESSAY | Annewieke Vroom
Meerdimensionaal onderzoek in dialoog
Diversiteitsleren in religieonderwijs

Diversiteit is een actuele uitdaging en kans, maar ook een modewoord. Waar gaat het eigenlijk om, bij het besteden van aandacht aan diversiteit en aan diversiteitscompetenties in het religieonderwijs? Een visie op diversiteitsleren: kritisch meerdimensionaal onderzoek, aandacht voor betekenisgeving en focus op de gezamenlijke toekomst.

WETENSCHAP | Monique van Dijk-Groeneboer
Leren in en aan diversiteit

In het onderwijs zijn groepen jonge mensen bijeen en bezig met het ontwikkelen van hun identiteit, waarbij ook de religieuze component – al dan niet bewust – aan bod komt. Hoe kan, in een in religieus opzicht divers samengestelde schoolklas, les gegeven worden in levensbeschouwing en burgerschap? En hoe kan juist de diversiteit in de klas benut worden om levensbeschouwelijk onderwijs vorm te geven en leerlingen tot krachtige mensen te helpen ontwikkelen?

WETENSCHAP | Rinke van Hell & René Erwich
De verbeelding van de ‘A/ander’
Over de riskante leerweg van de hbo-theoloog

Ook de hbo-theoloog moet in toenemende mate leren om te gaan met wat anders en vervreemdend is. Het is zowel binnen de opleiding als in de startende praktijk niet eenvoudig om daadwerkelijk ruimte te maken voor de ander in de eigen professionele en persoonlijke identiteit. Dit artikel wil een bijdrage leveren aan de leerweg van jonge professionals binnen het domein van levensbeschouwing en zingeving.

DE PROMOTIE | Anke I. Liefbroer

De wisselrubriek ‘De promotie’ besteedt aandacht aan het onderzoek dat Anke Liefbroer, promovenda aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, doet naar interlevensbeschouwelijke geestelijke verzorging in het diverse religieuze landschap dat Nederland intussen kent. Wat betekent levensbeschouwelijk verschil voor het aangaan van relaties? Hoe bereik je diepgang en hoe bespreek je levensthema’s als de bronnen en praktijken waaruit men put verschillen? Promotor is prof.dr. R. Ruard Ganzevoort en co-promotor dr. Erik Olsman.

SLOTREFLECTIE | Theo van Leeuwen
Veelkleurig leren, een terugblik

In diverse bijdragen in dit nummer komen verschillende thema’s naar voren die een bredere reikwijdte hebben naar het denken over diversiteit in onze samenleving. Een overzicht in vijf categorieën.